Vandaag gaan we weer weg van het ‘asfalt’ van de M41. We gaan richting Zor kul, een bergmeer hoog op het plateau en tegen de grens met de Afghaanse Wakhan corridor. Om er te komen wordt het weer een dagje over onverharde paden.

Eerst komen we nog langs een heel klein meertje, Ak Balyk. Het ligt vlak buiten Alichur. Kristalhelder en azuurblauw. Het is een heilig meertje en schijnt vol vis te zitten.
Vervolgens naar het dorpje Bash Gumbez, dit is de geboorteplaats van Turat. Het is een klein dorpje tegen de heuvel. Aan de rand van het dorp staat nog een koepel van een oude Russische radarpost. Het ‘moderne’ ding steekt nogal af tegen de eenvoudige huizen in het dorp.
Iets buiten Bash Gumbez staan ook nog de restanten van een oude caravanserai. Het gebouw is veel kleiner dan bijvoorbeeld die in Tash Rabat. Er staat een hek omheen om het te beschermen tegen mensen en vee die er bezit van nemen. Wel gelegen op een prachtige plek in de omgeving. Vandaag is het lekker weer ondanks wat dreigende wolken in de verte.
Daarna rondje gelopen in Bash gumbez. Het is een eenvoudig en hard leven hier in de dorpjes van de Oost Pamir. De mensen leven er van hun vee. Net als elders staan ook hier her en der de casco’s van oude auto’s en trucks. Als iets echt niet meer te repareren is worden alle bruikbare delen er af gesloopt en blijft de rest gewoon staan. Als een soort stilleven aan een vervlogen tijd.

Hierna een stukje gereden naar een boerenfamilie iets verder in de vallei voor een yaktrekking. Als we aankomen staan de dieren al met fraai zadel klaar voor vertrek. En zo gaan we met twee yaks en drie jochies de bergen in op zoek naar de Marco Polo schapen. Het is een steile klim naar een naastgelegen vallei maar wij hoeven alleen maar te zitten. En de jochies hebben r geen enkele moeite mee om op deze hoogte tegen de berg op te rennen. Op een aantal plekken houden we stil om te speuren naar de schapen met de befaamde enorme krulhoorns. De oudste van de jongens heeft een verrekijker mee, zo’n prachtig jaren vijftig vorige eeuw Russisch-fabricaat-in-leren-etui-apparaat, en speurt de hellingen af. Maar helaas vandaag laten ze zich niet zien. Inmiddels is het weer omgeslagen en is het plots bokkoud geworden. We dalen weer af naar de eenvoudige woning van de familie. Hier weer lekker doorgewarmd met thee en wat gegeten.

Daarna richting Jarty Gumbez. Al vrij snel staan we midden op een vlakte weer stil. Er is kennelijk iets met een hydrauliekslang die gebroken is. Er komt een hele bak met draad, bouten, moeren en overig je weet maar nooit handig om te bewaren spul tevoorschijn en de mannen duiken onder de motorkap. Wij maken ondertussen een klein ommetje over de vlakte. Gelukkig is het zonnig want inmiddels zijn we al boven de 4000 meter hoogte. Overigens wel gewoon mobiel bereik op deze afgelegen plek! Na een uurtje is het euvel verholpen en kunnen we weer op pad. Het is een mooie route, wel over een erg slecht pad wat vaak ook vaak modderig is. On half zes die middag zijn we in Jarty Gumbez.

Jarty gumbez is niet meer dan een paar gebouwen in het hooggebergte. Een enorm afgelegen plek. Van oorsprong is het een post voor jagers die voor een enorm bedrag in de winter een Marco Polo schaap komen schieten. Er staat dan ook een aardig fraai onderkomen voor die heren. In de zomer ontvangen ze ook toeristen.
Maar sinds eind vorig jaar staat er ook een nieuw guesthouse. Om het te bereiken moet allen el nog even de rivier worden overgestoken. Geen probleem natuurlijk voor ons mobiel, al staat het water wel tegen de portieren. En hij staat echt wel hoog op z’n wielen!
De reden dat Jarty Gumbez is ontstaan op deze plek is de aanwezigheid van een warmwaterbron. Het water wordt met leidingen richting de gebouwen geleid. Ons guesthouse heeft dan ook twee baden om in te poedelen. Dachten we... Maar dit water is zo ongelooflijk heet! We trekken het niet om hier in te gaan en houden het maar bij langs de kant onszelf een beetje wassen.
Een ander voordeel van deze bron is dat zie hier het hele gebouw ook mee kunnen verwarmen. Er hangen in alle ruimtes radiatoren waar het hete water doorheen wordt geleid. Het gebouw wordt dus continu gratis verwarmt! En warm is het, we slapen de hele nacht met het raam open om de kamer nog een beetje te laten afkoelen.
De dag er op naar het Zor Kul meer. Dit ligt in beschermd gebied en je moet er ook een speciaal permit voor kopen. Eigenlijk meer een toegangsbewijs, het bleek gewoon bij het Kara Jylga yurtkampje te regelen.
Maar om daar te komen gaan we eerst weer een ritje hobbelen over de keien in de rivier naast het guesthouse. Het water staat nu wat minder hoog en we staan snel aan de overkant. We rijden door prachtige brede valleien, omgrensd door bergen met sneeuw op de toppen. Je kunt zien dat er vannacht weer wat is bijgevallen. Na een half uur zien we onze eerste Marc Polo schapen lopen. Het groepje van een stuk of zes loopt op grote hoogte tegen een berghelling. Het Marco Polo schaap is de grootste schapensoort, de hoorns van de rammen wegen wel tot 20 kg en worden wel 190 cm breed.
Het pad waar we over rijden is eigenlijk alleen twee wielsporen in de grond, vaak is het zoeken naar jde juiste weg om te volgen want er zitten hier heel veel drassige stukken tussen en dit is een beroerde plek om vast te komen te zitten want er komt hier niet heel veel ander verkeer langs. Afgelopen dagen zagen we misschien een auto of drie. Wel weer een overdaad aan marmotten en ook een arend spotten we in de lucht.
Het eerste meer waar we langs komen is het Chakan Kul. Er zit enorm veel vis in dit meer. De locale soort heet osman, ze worden wel tot een 80 cm. In het verleden heeft Turat ze zelfs met de hand kunnen vangen in een van de toevoer riviertjes naar het meer. En dat gaan we nu dus ook proberen.
Het moet wel een heel grappig gezicht zijn geweest, drie mannen die van steen naar steen in de rivier springen en ondertussen speuren naar vissen tussen de rotsen. Maar je raad het al, kansloze missie. We zien wel wat vissen maar het lijkt me onmogelijk die met de hand te vangen. Waarschijnlijk heeft Turat ze ooit tijdens de paaitijd weten te scoren als de visjes er even wat minder met het koppie bij zijn...
Inmiddels rijden we op 4500 meter hoogte. We stoppen even bij het yurtkampje Kara Yilga om het toegangsbewijs voor deze omgeving te betalen en gaan dan door naar Zor kul. In dit enorm afgelegen gebied staat ook nog een verlaten Russische militaire buitenpost. Ze kijkt uit op een enorme ruimte met aan de overzijde de Afghaanse bergen. Ooit was dit natuurlijk echt de buitengrens van de grote USSR, en die moest bewaakt worden. Je zal maar gelegerd zijn geweest op deze plek met z’n barre winterse omstandigheden en waar het dagen reizen is om in enigszins bewoond gebied te komen.
We rijden tot een mooi uitzichtpunt op het Zor kul meer. De grond wordt hier zo drassig dat we het er hier maar bij laten. Het is doodstil, je hoort alleen wat vogeltjes in de verte en af en toe het fluiten van een marmot als deze onraad vermoed. Prachtige plek.
Hierna keren we terug naar Kara Yilga om te lunchen. Heerlijk gegeten in een prachtige yurt. Ze zijn hier heel fraai gedecoreerd en staan ook nog eens op een prachtige plek in het overweldigende landschap. Smalle stroompjes kabbelen tussen de yurts door, de yaks brommen wat, een ezel balkt, de geiten mekkeren met z’n allen omdat ze binnen het hek staan. Idyllisch plaatje. Mooie fotootjes gemaakt. Vervolgens terug gereden naar het guesthouse in Jarty Gumbez voor de overnachting.